Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο 4ος συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες. Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο εντοπίζονται περίπου 700 νέες περιπτώσεις καρκίνου και περίπου 270 γυναίκες πεθαίνουν από αυτόν.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται από ιογενή λοίμωξη με τον ιό HPV (Human PapillomaVirus). Υπάρχουν περίπου εκατό τύποι του ιού HPV, αλλά περίπου 13 από αυτούς θεωρούνται ογκογόνοι υψηλού κινδύνου. Οι ορότυποι HPV 16 και HPV 18 ευθύνονται για το 70% περίπου των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας. Ο ιός HPV μεταδίδεται σχεδόν πάντα μέσω της βλεννογόνου ή της δερματικής επαφής κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Τα προφυλακτικά δεν παρέχουν αποτελεσματική προστασία κατά του HPV και εκτιμάται ότι το 80% των γυναικών και των ανδρών θα προσβληθούν από HPVκατά τη διάρκεια της ζωής τους, συχνότερα κατά την πρώτη επαφή. Η συντριπτική πλειονότητα των ιογενών λοιμώξεων επουλώνεται αυθόρμητα, αλλά περίπου το 10% των ασθενών θα έχει επίμονη λοίμωξη. Αυτές προκαλούν αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας με τη μορφή περισσότερο ή λιγότερο βαθιάς δυσπλασίας των επιθηλιακών κυττάρων του τραχήλου της μήτρας, οι οποίες μπορεί να εξελιχθούν πολύ αργά σε διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, εάν δεν αντιμετωπιστούν σωστά.
Το ακόλουθο διάγραμμα απεικονίζει τη φυσική ιστορία της επίμονης ογκογόνου λοίμωξης από τον HPV.
https://mortakis.hpvinfocenter.gr/
Ο εμβολιασμός κατά των ιών HPV είναι σήμερα η μόνη μέθοδος πρωτογενούς πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς και άλλων καρκίνων που προκαλούνται από αυτούς τους ιούς (αιδοίο, πρωκτό, στοματοφαρυγγική σφαίρα), τους οποίους θα εξετάσουμε σε επόμενο άρθρο.
Τα τραχηλικά επιχρίσματα και ο έλεγχος για λοιμώξεις από HPV αποτελούν τη δευτερογενή μέθοδο πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Το 2021 Η Ελληνική Μαιευτική Γυναικολογική Εταιρεία (ΕΜΓΕ) δημοσίευσε συστάσεις για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
- Όλες οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 21 και 65 ετών πρέπει να ελέγχονται για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
- Η Ελληνική Μαιευτική & Γυναικολογική Εταιρεία συστήνει την εφαρμογή του ίδιου προγράμματος πληθυσμιακού ελέγχου και στις γυναίκες που έχουν εμβολιασθεί.
- Η έναρξη του ελέγχου έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πρέπει να ξεκινάει με τη συμπλήρωση του 21ου έτους της ηλικίας μιας γυναίκας.
- Σε γυναίκες ηλικίας 21-30 ετών συστήνεται η παρακολούθηση με κυτταρολογική εξέταση κολποτραχηλικού επιχρίσματος (εξέταση Παπανικολάου) κάθε τρία χρόνια.
- Στην ηλικιακή ομάδα επομένως άνω των 30 ετών συστήνεται ο ανά τριετία έλεγχος των γυναικών με συνδυασμό κυτταρολογικής εξέτασης και εξέτασης έναντι του HPV DNA καθώς φαίνεται ότι αποτελεί την καλύτερη μέθοδο πληθυσμιακού ελέγχου έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
- Ο πληθυσμιακός έλεγχος έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πρέπει να διακόπτεται μετά την ηλικία των 65, εφόσον υπάρχουν τουλάχιστον 3 αρνητικές εξετάσεις την τελευταία δεκαετία, η τελευταία εκ των οποίων οριοθετείται μέσα στην τελευταία 5ετία από τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας.